Gỗ sưa được giới quý tộc thượng lưu ưa chuộng do độ bền, màu sắc đậm dần theo thời gian sử dụng và ý nghĩa tâm linh đem lại may mắn cho người sở hữu. Là gỗ sưa đỏ thì lại càng quý, bởi loại gỗ này còn là một vị thuốc, nếu đem làm thành vật dụng để trong nhà sẽ có nhiều lợi ích đối với sức khỏe gia chủ. Hộp trang sức này được làm bằng loại gỗ sưa đỏ thượng hạng, có lẽ đã từng là vật khuê phòng của một tiểu thư phu nhân đài các nào đó. Hộp có kết cấu ba tầng ngăn kéo, bốn chân nhỏ nâng dáng tủ. Điểm đặc biệt là ngăn tủ trên cùng được mở dáng xòe quạt sang hai bên thay vì kéo thẳng ra phía trước, tạo hình như con chim giang rộng đôi cánh.
|
Toàn bộ tủ được chạm trổ nhiều họa tiết tỉ mỉ cầu kì. Vì là vật phẩm chốn khuê phòng nên họa tiết chủ đạo của hộp là hoa lá và các loài chim hiền lành uyển chuyển. Phái trước hộp và trên các ngăn kéo, người nghệ nhân chạm các bức họa hoa lá. Dưới cùng là khóm sen hồ, dưới bàn tay của nghệ nhân như đang đong đưa theo làn gió, phiến lá xòe như làn sóng nước dập dềnh. Nét khắc mảnh mai, họa nên dáng hình thanh thoát của loài hoa quân tử. Nổi bật ở giữa là bức cúc điểu mang nhiều ý nghĩa tốt đẹp. Hoa cúc tượng trưng cho lòng hiếu thảo và sự cao quý còn chim trĩ là một trong 12 biểu trưng của đế vương, biểu trưng cho hoàng hậu và sự son sắt chung thủy, tình nghĩa gắn kết bền chặt. Hai ô tủ trên cùng được trang trí bằng họa tiết khóm hoa với những nụ non vươn mình mơn mởn, sức sống dồi dào khoe sắc với trời đất.
|
Bên trái hộp được trang trí bức Liên áp, tức đôi vịt uyên ương dưới tán sen trong hồ. Tài hoa của người nghệ nhân thổi hồn vào bức khắc, tạo nên sự sống động của con vật và hoa, cành lá như đang đung đưa dưới làn gió, đôi uyên ương thong dong tĩnh tại lướt trên mặt nước. Cánh bướm theo hương hoa mà đậu tới, càng tăng thêm nét mềm mại uyển chuyển cho họa tiết. Bức Hoa điểu phía trên họa lại hình dáng khóm hoa khoe sắc và từng đàn chim chóc bay lượn đậu trên cành cây. Nét khắc mềm mại tự nhiên, chăm chút cho các chi tiết như lông chim, nhụy hoa rất tỉ mỉ.
Cũng với đề tài hoa điểu, cạnh bên còn lại người thợ sử dụng hình ảnh đàn cò lội ao để trang trí. Mỗi dáng rụt cổ, vươn cao hay cúi đầu kiếm ăn dưới làn nước đều được khắc họa tự nhiên, sống động. Bụi cây và con cá nhỏ quẫy đuôi dưới đáy nước càng làm cho ta như cảm nhận được trong không khí có mùi bùn ao, nương theo cú nhảy của con cá mà tắm đượm lên. |
Toàn bộ phần lưng hộp được trang trí cảnh sắc đồng quê vui tươi với khóm trúc và các loại động vật nhỏ ríu rít. Dưới gốc là đôi cò đang quấn quýt với nhau, là biểu tượng của tình yêu đôi lứa êm đềm. Trên cây đôi sóc chuyền cành, đàn chim tựu lại dừng chân sau những chuyến bay quyện điểu. Chuồn chuồn đập cánh dưới tầng không, dường như báo hiệu khí trời thay đổi. Mây khói lững lờ trôi gợi cho ta cảm giác về một buổi chiều tà, những con vật đang nghỉ ngơi sau một ngày kiếm ăn và cũng là lúc những động vật ban đêm rời ổ. Chỉ với những nét khắc trên chất liệu gỗ, những người nghệ nhân đã khéo léo bố trí các chi tiết cũng như lựa chọn cử chỉ của các con vật, thổi hồn vào bức khắc và cho ta có được cảm giác sự sống tràn đầy, cảnh đồng quê thanh bình yên ả.
Trên đỉnh hộp là một bắc chạm với kĩ thuật đục nảy nền công phu, khiến cho nét khắc thanh thoát hơn, sắc nét hơn. Cũng vẫn là những cành hoa lá, nhưng người nghệ nhân không dùng nét chạm mộc mạt giản đơn như phần thân mà sử dụng nét khắc uyển chuyển cầu kì hơn, đem lại cảm giác sang trọng, cũng thể hiện được sự quyền quý của chủ nhân sở hữu món đồ làm từ loại gỗ quý này. Khung viền được trang trí bằng các ô hoa thị trên nền hồi văn chữ Vạn tạo sự gãy gọn tròn đầy cho họa tiết. |